گرفتگی کانال نخاع یکی از مشکلات شایعی است که می تواند باعث درد، بی حسی و ضعف در قسمت های مختلف بدن شود. این عارضه معمولاً به دلیل تنگ شدن فضای داخلی کانال نخاعی ایجاد می شود و می تواند بر اعصاب نخاعی فشار وارد کند. بسیاری از افراد این مشکل را با نام تنگی کانال نخاع کمری می شناسند؛ چرا که بیشتر در ناحیه کمر رخ می دهد و باعث بروز علائمی مانند کمردرد، انتشار درد به پاها و حتی مشکلات حرکتی می شود.
دلایل بروز این عارضه متنوع است؛ از کهولت سن گرفته تا مشکلات مادرزادی، دیسک های بین مهره ای و آسیب های ستون فقرات می تواند در ایجاد آن نقش داشته باشد. خوشبختانه، روش های درمانی متعددی از جمله فیزیوتراپی، ورزش های تخصصی و در برخی موارد جراحی وجود دارد. هر کدام از این روش ها به نوبه خود می توانند به بهبود شرایط بیمار کمک کنند. در ادامه این مقاله، به بررسی دقیق تر علائم، علل و روش های درمان گرفتگی کانال نخاع می پردازیم. با کلینیک فیزیوتراپی آسمان در این مطلب همراه باشید.
فواید و تاثیرات هیدروتراپی یا آب درمانی
علل و عوامل موثر در گرفتگی کانال نخاع
گرفتگی کانال نخاع به دلایل مختلفی ممکن است ایجاد شود. این عوامل می توانند به مرور زمان یا به صورت ناگهانی باعث بروز این مشکل شوند. در ادامه به مهم ترین علل و عوامل موثر در تنگی کانال نخاع کمری می پردازیم:
افزایش سن و تغییرات ناشی از پیری
با افزایش سن، ساختار ستون فقرات دچار تغییرات فرسایشی می شود. تحلیل رفتن دیسک های بین مهره ای، رشد غیرطبیعی استخوان ها و ضخیم شدن رباط های نخاعی از جمله این تغییرات هستند. همگی این عوامل می توانند باعث کاهش فضای کانال نخاعی و در نهایت فشار بر اعصاب شوند.
آرتروز و بیماری های مفصلی
آرتروز ستون فقرات یکی از شایع ترین عوامل گرفتگی کانال نخاع است. در این بیماری، مفاصل بین مهره ای دچار التهاب و ساییدگی می شوند. این فرایند می تواند منجر به باریک شدن فضای نخاعی و فشردگی اعصاب شود.
فتق یا بیرون زدگی دیسک
دیسک های بین مهره ای نقش ضربه گیر را در ستون فقرات دارند؛ اما در اثر فشار زیاد، بالا رفتن سن یا حرکات ناگهانی، این دیسک ها ممکن است از محل خود خارج شوند. در نتیجه، به فضای کانال نخاعی فشار وارد کنند که در نهایت موجب تنگی کانال نخاع کمری می شود.
ضخیم شدن رباط های نخاعی
رباط هایی که مهره های ستون فقرات را نگه می دارند، ممکن است در اثر التهاب مزمن یا افزایش سن ضخیم شوند. این ضخامت اضافی، فضای کانال نخاعی را کاهش داده و فشار بیشتری بر اعصاب نخاعی وارد می کند.
آسیب های ستون فقرات
ضربه های شدید ناشی از تصادفات، سقوط از ارتفاع یا شکستگی مهره ها می توانند باعث تغییر ساختار استخوانی و کاهش فضای کانال نخاعی شوند. در برخی موارد، جابجایی مهره ها نیز ممکن است رخ دهد که موجب افزایش فشار بر نخاع خواهد شد.
تومورها و ناهنجاری های مادرزادی
در برخی موارد نادر، تومورهای نخاعی یا ناهنجاری های مادرزادی می توانند باعث باریک شدن کانال نخاعی شوند. افرادی که از بدو تولد دچار مشکلاتی مانند کوتاهی غیرعادی مهره ها یا رشد نامناسب استخوان ها هستند، حساس تر هستند؛ چرا که ممکن است در سنین بالاتر دچار گرفتگی کانال نخاع شوند.
سبک زندگی و فشارهای مداوم روی ستون فقرات
نشستن های طولانی مدت، بلند کردن اجسام سنگین بدون رعایت اصول ارگونومی، اضافه وزن و کمبود فعالیت بدنی برای بدن سم مهلک هستند؛ چرا که می توانند باعث افزایش فشار بر مهره های کمری شوند. این موارد ممکن است به مرور زمان موجب ایجاد تنگی کانال نخاع کمری شوند.
بهترین فیزیوتراپی در شهرک غرب؛ فیزیوتراپی آسمان
نشانه ها و علائم تنگی کانال نخاعی: چگونه متوجه شوید؟
گرفتگی کانال نخاع می تواند علائم مختلفی را در افراد ایجاد کند که شدت آن ها به میزان فشردگی اعصاب نخاعی بستگی دارد. برخی از افراد ممکن است در مراحل اولیه هیچ علامتی نداشته باشند؛ اما با پیشرفت بیماری، مشکلاتی مانند درد، ضعف عضلانی و اختلالات حرکتی ظاهر می شوند. در ادامه به مهم ترین علائم تنگی کانال نخاع کمری می پردازیم.
کمردرد مزمن و مداوم
یکی از بارزترین نشانه های گرفتگی کانال نخاع، درد دائمی و عمیق در ناحیه کمر است. این درد از نوع مبهم بوده و ممکن است با فعالیت هایی مانند ایستادن طولانی مدت، راه رفتن یا خم شدن تشدید شود. افراد مبتلا ممکن است احساس کنند که بعد از مدتی نشستن، هنگام برخاستن دچار سفتی و خشکی در ناحیه کمر می شوند. این مشکل به مرور زمان می تواند بر فعالیت های روزمره فرد تأثیر بگذارد و دامنه حرکتی او را کاهش دهد.
علاوه بر این، درد ناشی از تنگی کانال نخاع کمری اغلب به سمت پایین بدن نیز گسترش می یابد. بسیاری از بیماران گزارش می کنند که هنگام حرکت، درد از کمر به باسن، ران یا حتی ساق پا انتشار پیدا می کند. شدت درد ممکن است در ابتدا خفیف باشد اما در صورت عدم درمان، به تدریج افزایش یابد. استفاده از روش های درمانی مانند فیزیوتراپی و تمرینات کششی می تواند به کاهش درد کمک کند.
درد و بی حسی در پاها
فشردگی اعصاب نخاعی به دلیل گرفتگی کانال نخاع می تواند منجر به بی حسی و احساس گزگز در پاها شود. این مشکل معمولاً زمانی ایجاد می شود که فرد برای مدت طولانی ایستاده یا راه می رود. در موارد شدیدتر، حتی نشستن طولانی نیز می تواند باعث تشدید این علائم شود. بی حسی معمولاً در یکی یا هر دو پا احساس می‌شود و می‌تواند به تدریج باعث ضعف عضلانی شود.
این درد معمولاً در امتداد مسیر عصب سیاتیک حرکت می کند. به همین دلیل ممکن است فرد علاوه بر درد کمر، احساس تیر کشیدن در باسن، ران و ساق پا داشته باشد. در برخی موارد، افراد احساس می کنند که پایشان هنگام راه رفتن حس طبیعی ندارد و ممکن است ناگهان دچار کاهش تعادل شوند. اگر این علائم شدید شود، مراجعه به پزشک و انجام روش های درمانی ضروری خواهد بود.
ضعف عضلانی و مشکل در راه رفتن
ضعف عضلانی یکی دیگر از مشکلات رایج در افرادی است که از تنگی کانال نخاع کمری رنج می برند. وقتی اعصاب نخاعی تحت فشار قرار می گیرند، سیگنال های عصبی به درستی به عضلات ارسال نمی شوند. این امر باعث کاهش قدرت عضلات پا می شود. در نتیجه ممکن است فرد احساس کند که هنگام راه رفتن، پاهایش ضعیف شده اند یا به خوبی از او حمایت نمی کنند.
به مرور زمان، این ضعف می تواند باعث لنگ زدن یا عدم توانایی در راه رفتن مسافت های طولانی شود. بسیاری از افراد مبتلا مجبورند برای جلوگیری از درد و خستگی، در فواصل کوتاه استراحت کنند. تمرینات فیزیوتراپی تقویتی و ورزش های خاص می توانند به بهبود عملکرد عضلات کمک کنند و از پیشرفت بیشتر ضعف جلوگیری نمایند.
تشدید علائم هنگام ایستادن یا راه رفتن طولانی
بسیاری از افراد مبتلا به گرفتگی کانال نخاع متوجه می شوند که هنگام ایستادن طولانی یا راه رفتن، دردشان شدیدتر می شود؛ چرا که هنگام ایستادن، وزن بدن مستقیماً روی ستون فقرات و دیسک های بین مهر های فشار وارد می کند. این فشار باعث تحریک بیشتر اعصاب نخاعی و ایجاد درد، بی حسی یا حتی ضعف عضلانی می شود.
یکی از نشانه های مهم این بیماری، بهبود نسبی علائم هنگام نشستن یا خم شدن به جلو است. این وضعیت باعث کاهش فشردگی اعصاب شده و معمولاً به بیمار احساس راحتی بیشتری می دهد. به همین دلیل، بسیاری از بیماران ترجیح می دهند هنگام راه رفتن کمی به جلو خم شوند تا فشار روی نخاع کاهش یابد.
احساس سنگینی یا کرختی در پاها
یکی دیگر از علائم رایج تنگی کانال نخاع کمری، احساس سنگینی یا کرختی در پاهاست. این مشکل معمولاً به دلیل کاهش جریان خون و اختلال در ارسال سیگنال های عصبی به عضلات ایجاد می شود. افراد مبتلا ممکن است احساس کنند که پاهایشان هنگام راه رفتن، سفت یا سنگین شده و حرکت دادن آن ها دشوار است.
این مشکل معمولاً هنگام پیاده روی طولانی مدت یا انجام فعالیت های فیزیکی تشدید می شود. برخی از بیماران بعد از مدت کوتاهی راه رفتن، مجبور می شوند استراحت کنند تا احساس سنگینی پاهایشان کاهش یابد. استفاده از روش های درمانی مانند فیزیوتراپی و تمرینات کششی می تواند به بهبود این وضعیت کمک کند.
اختلال در تعادل و افزایش احتمال زمین خوردن
وقتی نخاع تحت فشار قرار می گیرد، سیستم عصبی قادر به ارسال سیگنال های صحیح به پاها نخواهد بود. این موضوع می تواند باعث عدم هماهنگی بین عضلات و کاهش کنترل حرکات بدن شود. افراد مبتلا ممکن است هنگام راه رفتن احساس کنند که پاهایشان به درستی عمل نمی کنند و بیشتر در معرض زمین خوردن هستند.
این اختلال در تعادل به خصوص هنگام راه رفتن روی سطوح ناصاف یا در تاریکی شدیدتر می شود. برخی بیماران برای جلوگیری از افتادن، مجبورند از عصا یا واکر استفاده کنند. انجام تمرینات مخصوص تعادل و فیزیوتراپی می تواند به تقویت عضلات و بهبود کنترل حرکات کمک کند.
مشکلات روده و مثانه (در موارد شدید)
در موارد پیشرفته گرفتگی کانال نخاع، ممکن است اعصاب کنترل کننده مثانه و روده نیز تحت تأثیر قرار بگیرند. این مشکل معمولاً زمانی رخ می دهد که فشار روی نخاع به شدت افزایش یافته باشد. برخی بیماران ممکن است دچار بی اختیاری ادرار، تکرر ادرار یا حتی یبوست شوند.
اگر فردی دچار این علائم شد، باید فوراً به پزشک مراجعه کند؛ زیرا این وضعیت ممکن است نشان دهنده آسیب شدید نخاع باشد که نیاز به درمان فوری دارد. در چنین مواردی، معمولاً ترکیبی از روش های درمانی مانند فیزیوتراپی، دارودرمانی و جراحی برای کاهش فشار روی نخاع توصیه می شود. البته جراحی برای برخی از بیماران نیاز نیست. تشخیص این موضوع بر عهده پزشک است.
در چنین مواردی این سوال برای بیماران مطرح می شود که چگونه علائم را مدیریت کنیم؟ در پاسخ باید مراجعه به پزشک متخصص و دریافت درمان های فیزیوتراپی می تواند به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. با تشخیص زودهنگام و انجام تمرینات مناسب، می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و علائم را کنترل کرد.
تکنیک های رایج فیزیوتراپی برای کودکان
نقش فیزیوتراپی در گرفتگی کانال نخاع
گرفتگی کانال نخاع یکی از مشکلات شایع است که می تواند تأثیرات منفی زیادی بر کیفیت زندگی افراد بگذارد. این بیماری معمولاً به دلیل فشار روی نخاع یا اعصاب نخاعی در نواحی مختلف ستون فقرات رخ می دهد. ممکن است منجر به درد، بی حسی، ضعف عضلانی و مشکلات حرکتی شود. فیزیوتراپی یکی از روش های درمانی غیر جراحی است. این روش می تواند به طور قابل توجهی علائم این بیماری را کاهش دهد و به بهبود عملکرد بدن کمک کند.
کاهش درد و التهاب
یکی از اصلی ترین اهداف فیزیوتراپی در درمان گرفتگی کانال نخاع، کاهش درد و التهاب است. درمان های شامل تمرینات کششی، ماساژ درمانی، گرما و سرما درمانی و الکتروتراپی به کاهش التهاب منجر می شوند.
بهبود حرکت و انعطاف پذیری
تنگی کانال نخاع کمری می تواند منجر به کاهش انعطاف پذیری و دامنه حرکتی در ناحیه کمر و پاها شود. فیزیوتراپی با استفاده از تمرینات خاصی مانند کشش های هدفمند، تقویت عضلات و تمرینات تعادلی این مشکل را برطرف می کند.
آموزش وضعیت بدنی مناسب
یکی از مزایای فیزیوتراپی برای درمان گرفتگی کانال نخاع، آموزش به بیمار در خصوص وضعیت های صحیح بدن و نحوه انجام حرکات است. اغلب افراد مبتلا به تنگی کانال نخاع به طور ناخودآگاه در وضعیت های بدنی نادرست قرار می گیرند. این وضعیت ها فشار بیشتری به نخاع و اعصاب وارد کرده و علائم را تشدید می کند.
جلوگیری از جراحی در موارد ابتدایی
در بسیاری از موارد، گرفتگی کانال نخاع ممکن است به اندازه ای شدید نباشد که نیاز به جراحی داشته باشد. در این شرایط، فیزیوتراپی می تواند به عنوان یک درمان اولیه بسیار مؤثر عمل کند. انجام تمرینات فیزیوتراپی به طور مرتب می تواند علائم را کاهش داده و پیشرفت بیماری را کندتر کند.
پیشگیری از آسیب های بعدی
یکی دیگر از مزایای فیزیوتراپی در درمان گرفتگی کانال نخاع، پیشگیری از آسیب های بعدی و مشکلات مرتبط با ستون فقرات است. فیزیوتراپی به بیماران کمک می کند تا از طریق تقویت عضلات، افزایش انعطاف پذیری و آموزش صحیح وضعیت بدنی بهبود یابند.
جراحی لامینکتومی برای درمان تنگی کانال نخاعی
جراحی لامینکتومی یکی از روش های مؤثر برای درمان تنگی کانال نخاع کمری است. در مواردی که علائم بیماری با روش های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی بهبود نمی یابد، مورد استفاده قرار می گیرد. در این جراحی، بخشی از استخوان ستون فقرات به نام لامی برداشته می شود تا فضای بیشتری برای نخاع و اعصاب فراهم شود. هدف از این عمل کاهش فشار وارد بر نخاع و اعصاب است؛ این کار به تسکین درد و علائم مرتبط با گرفتگی کانال نخاع مانند بی حسی، ضعف عضلانی و مشکلات حرکتی کمک می کند.
چرا باید خدمات فیزیوتراپی نورولوژی ما را انتخاب کنید؟
تاثیر آرتروز بر گرفتگی کانال نخاعی: چه رابطه ای وجود دارد؟
آرتروز یکی از بیماری های شایع مفصلی است که با التهاب، درد و تخریب تدریجی مفاصل همراه است. این بیماری به ویژه در مفاصل ستون فقرات، در نواحی کمری و گردنی، می تواند تأثیرات سبب گرفتگی کانال نخاع شود. زمانی که غضروف مفاصل ستون فقرات تحت تأثیر آرتروز دچار آسیب می شود، استخوان ها شروع به ساییده شدن روی یکدیگر می کنند. این فرایند می تواند منجر به تشکیل استخوان های اضافی (خار استخوانی) شود. این خارهای استخوانی می توانند فضای کانال نخاعی را تنگ کنند؛ سپس به اعصاب نخاعی فشار وارد کنند، که نتیجه آن تنگی کانال نخاع کمری است. رابطه میان آرتروز و گرفتگی کانال نخاعی این است که با پیشرفت آرتروز، تغییرات ساختاری در ستون فقرات به وجود می آید. در نتیجه، موجب کاهش فضای آزاد در کانال نخاع می شود.
آیا گرفتگی کانال نخاعی قابل پیشگیری است؟
گرچه برخی عوامل مانند پیری و ژنتیک قابل کنترل نیستند، اما می توان با اقدامات پیشگیرانه خطر گرفتگی کانال نخاعی را کاهش داد:
ورزش منظم: تقویت عضلات پشت و شکم با تمرینات مناسب به حمایت از ستون فقرات کمک می کند.
حفظ وزن سالم: کاهش وزن اضافی فشار کمتری به ستون فقرات وارد می کند.
حفظ وضعیت بدنی صحیح: اجتناب از نشستن و ایستادن طولانی در وضعیت های نادرست و استفاده از لوازم ارگونومیک.
حرکات اصولی بدن: بلند کردن اجسام سنگین به درستی (با خم کردن زانوها) از آسیب به ستون فقرات جلوگیری می کند.
پرهیز از سیگار: سیگار می تواند خونرسانی به دیسک های بین مهره ای را کاهش دهد و خطر گرفتگی کانال نخاعی را افزایش دهد.
ورزش ها و تمرینات مفید برای کاهش علائم تنگی کانال نخاع
در جلسات فیزیوتراپی تمریناتی برای رفع درد و التهاب ناشی از تنگی کانال نخاع کمری اجرا می شوند. از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کشش کمر
این تمرین به افزایش انعطاف پذیری و کشش عضلات کمر کمک می کند. انجام کشش کمر به ویژه در ناحیه ستون فقرات کمری می تواند فشار وارد بر نخاع و اعصاب را کاهش دهد.
تمرینات تقویت عضلات شکم و پشت
تقویت عضلات مرکزی بدن، یعنی عضلات شکم و پشت، از مهمترین بخش های فیزیوتراپی برای افرادی است که دچار گرفتگی کانال نخاع هستند. این تمرینات کمک می کنند تا ستون فقرات حمایت بهتری داشته باشد و فشار بر روی نخاع کاهش یابد.
تمرینات پیاده روی
پیاده روی یکی از ساده ترین و در عین حال مؤثرترین ورزش ها برای کاهش علائم تنگی کانال نخاع کمری است. این ورزش به بهبود خونرسانی به نخاع کمک کرده و فشار روی اعصاب و دیسک های ستون فقرات را کاهش می دهد.
تمرینات کشش عضلات همسترینگ
یکی از عوامل موثر در تنگی کانال نخاع کمری، سفتی عضلات همسترینگ است که می تواند باعث فشار به ستون فقرات کمری شود. کشش این عضلات به کاهش فشار و درد کمک می کند.
تمرینات شنا
شنا یکی از بهترین ورزش ها برای افرادی است که از تنگی کانال نخاع رنج می برند. چرا که آب فشار وارده بر مفاصل و ستون فقرات را کاهش می دهد. حرکت در آب بدون ایجاد فشار زیاد به بدن صورت می گیرد.
تمرینات تعادلی
تمرینات تعادلی به افرادی که دچار گرفتگی کانال نخاعی هستند، کمک می کند تا از سقوط های احتمالی جلوگیری کنند. این تمرینات شامل ایستادن روی یک پا یا استفاده از توپ های تعادلی می شود. چنین تمریناتی می توانند به تقویت عضلات حمایت کننده ستون فقرات و بهبود کنترل حرکتی کمک کنند.
نحوه خوابیدن با تنگی کانال نخاعی
خوابیدن در وضعیت مناسب می تواند به کاهش درد و بهبود کیفیت خواب کمک کند. در اینجا چند نکته برای خوابیدن بهتر با گرفتگی کانال نخاعی آورده شده است:
خوابیدن به پشت با بالش زیر زانوها
یکی از بهترین وضعیت ها برای افرادی است که از تنگی کانال نخاع رنج می برند. با قرار دادن یک بالش کوچک زیر زانوها، می توان به کاهش فشار از روی ناحیه کمر و ستون فقرات کمک کرد.
خوابیدن به پهلو با بالش بین زانوها
اگر به پهلو می خوابید، یک بالش بزرگ بین زانوها می تواند به کاهش فشار روی کمر و ستون فقرات کمک کند. این روش به ویژه برای افرادی که دچار تنگی کانال نخاع کمری هستند، مؤثر است.
پرهیز از خوابیدن به شکم
خوابیدن به شکم ممکن است باعث فشار زیاد به گردن و کمر شود و علائم گرفتگی کانال نخاع را تشدید کند. این وضعیت باعث می شود که گردن و ستون فقرات در زاویه ای نادرست قرار بگیرند. در نتیجه می تواند موجب درد و ناراحتی بیشتر شود.
استفاده از تشک مناسب
استفاده از تشک های سفت یا متوسط می تواند به حفظ وضعیت مناسب ستون فقرات در طول خواب کمک کند. تشک های نرم ممکن است باعث فرو رفتن بیش از حد بدن شوند و فشار بیشتری بر روی اعصاب وارد کنند. از طرف دیگر، تشک های خیلی سفت نیز ممکن است راحتی کافی را فراهم نکنند.
بهترین کلینیک فیزیوتراپی در سعادت آباد؛ با مجهزترین تجهیزات
سخن آخر
در پایان، گرفتگی کانال نخاعی یک وضعیت دردناک و چالش برانگیز است. این وضعیت می تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، با تشخیص به موقع، درمان های مناسب مانند فیزیوتراپی، ورزش تقویتی و کششی و رعایت مراقبت های لازم مفید است. با این کارها می توان علائم این بیماری را مدیریت کرده و به بهبود وضعیت فرد کمک کرد. همیشه به یاد داشته باشید مشورت با پزشک متخصص و فیزیوتراپیست می تواند به شما در انتخاب بهترین روش های درمانی کمک کند. برای کسب اطلاعات بیشتر با کلینیک آسمان در تماس باشید.